Płaszcz wodno-lipidowy i pH skóry

Zastanawialiście się kiedyś dlaczego na niektórych opakowaniach kosmetyków, producenci bardzo chcą podkreślić, że ich produkt ma pH 5-5,5 ?? Jeżeli nie to podpowiem Wam, takie pH ma skóra, a dokładnie warstwa rogowa naskórka. Lekko kwaśny odczyn naszej skóry chroni nas przed mikroorganizmami. W przypadku wyższej wartości skóra jest bardziej podatna na zakażenia bakteryjne. U zdrowych osób odczyn skóry może być inny i mieścić się w zakresie od 4 do 7, natomiast wspomniane i umieszczane na opakowaniach 5,5 jest wartością średnią.

Skóra właściwa ma pH obojętne tj 7, dlaczego zatem na powierzchni jest ono niższe?? Skąd lekko kwaśny odczyn?? Jest to związanie
z wydzielaniem przez gruczoły potowe substancji o charakterze kwasowym. Są to głównie kwas mlekowy, undecylenowy i urokaninowy. Za zapewnienie odpowiedniego odczynu skóry odpowiedzialny jest płaszcz wodno-lipidowy. Jest to emulsja woda w oleju,
w której woda pochodzi z wydzielania gruczołów potowych, natomiast część tłuszczowa to wydzielina gruczołów łojowych oraz kwasy tłuszczowe powstałe w wyniku uwolnienia lipidów cementu międzykomórkowego, podczas procesu keratynizacji.


Wraz z wiekiem skład i pH ochronnej emulsji zmienia się. Niemowlęta są pokryte mazią płodową, która znika po narodzinach. Brak łoju wydzielanego przez gruczoły łojowe w pierwszych latach życia powoduje, że skóra małych dzieci jest sucha. Część lipidową, która wchodzi w skład płaszcza wodno-lipidowego stanowią jedynie lipidy z warstwy rogowej. Osiągnięcie okresu dojrzewania wzmaga produkcję łoju przez gruczoły łojowe. Zmienia się pochodzenie części olejowej w płaszczu z lipidów warstwy rogowej na lipidy zawarte w sebum. W wieku ok 50 lat gruczoły powoli przestają produkować łój, skład płaszcza wodno-lipidowego ulega zmianom. Obserwujemy wzrost pH co sprawia, że skóra jest bardziej podatna na działanie mikroorganizmów.

Płaszcz odgrywa rolę w budowie bariery naskórkowej. Ma mniejsze znaczenie niż prawidłowo zbudowana warstwa rogowa tj odpowiedni NMF i lipidy warstwy rogowej, jednak powoduje zmniejszenie TEWL i chroni skórę przed czynnikami zewnętrznymi. Płaszcz jest bardzo łatwo zmywany przez środki powierzchniowo czynne. Stosowanie środków o odczynie zasadowym powoduje, że pozbywamy się części naszej bariery. Skóra jest bardziej podatna na czynniki zewnętrzne oraz następuje wzrost transepidermalnej utraty wody. Po zmyciu płaszcza działanie gruczołów potowych umożliwia powrót do prawidłowego pH skóry w przeciągu 2 godzin.