budowa naskórka

Naskórek to warstwa, której należy się przyjrzeć nieco bliżej. Zbudowany jest z pięciu warstw w których 90% komórek stanowią keratynocyty. Zawierają w swojej cytoplazmie keratyny i są połączone ze sobą za pomocą desmosomów. Keratynocyty warstwy podstawnej są natomiast połączone z błoną podstawną za pomocą hemidesmosomów (półdesmosomy). Komórki naskórka przemieszczają się od warstwy położonej najgłębiej (podstawnej) do warstwy najwyższej (rogowej), by w ostatnim etapie swojej drogi ulec złuszczeniu. Cały proces nazywamy keratynizacją i trwa on ok 28 dni. Komórka potrzebuje 14 dni na przejście z warstwy podstawnej do warstwy rogowej i kolejnych 14 na pokonanie warstwy rogowej. Komórki naskórka w ostatniej warstwie, co zresztą widać na rysunku, są płaskie i odwodnione, nie posiadają one również jądra komórkowego. Takie komórki nazywane są korneocytami.

Warstwa podstawna (rozrodcza) - to najgłębiej położona warstwa naskórka. Zbudowana jest ze ściśle przylegających do siebie komórek, które stale się dzielą. Z wiekiem komórki stopniowo tracą zdolność do podziału, a w efekcie podziały stają się nieregularne. Niedożywienie i niedotlenienie komórek warstwy podstawnej także spowalnia tempo ich podziału. Czasem tempo przejścia komórek z warstwy rozrodczej do rogowej może być znacznie przyspieszone (może trwać zaledwie kilka dni). Takie intensywne namnażanie się komórek naskórka występuje w łuszczycy. W warstwie podstawnej znajdują się również komórki specjalne - melanocyty, które wytwarzają barwnik (melanina) i są odpowiedzialne za pigmentację skóry, oraz komórki Merkla, połączone z zakończeniami nerwowymi naskórka, co nasuwa przypuszczenie, że stanowią coś w rodzaju przekaźników.

Warstwę kolczystą tworzy kilka rzędów wielobocznych komórek zawierających jeszcze jądro, ułożonych na sobie. Komórki te ulegają coraz większemu spłaszczeniu, a wiązania między nimi stają się luźniejsze dzięki czemu nie przylegają ściśle do siebie. Przestrzeń pomiędzy komórkami wypełnia desmogleina (odpowiada m.in. za wytwarzanie desmosomów) oraz krążący płyn limfatyczny z substancjami odżywczymi. Warstwa ta jest konstrukcją oporową nadającą skórze odpowiednie nawilżenie, elastyczność, spoistość i jędrność. Bierze udział w procesie pigmentacji, tworzeniu nowych komórek i ceramidów. W warstwie kolczystej wytwarzane są specjalne tłuszcze tzw. sfingolipidy, które w warstwie rogowej będą odgrywać ważną rolę w zatrzymywaniu wilgoci w skórze. Komórki warstwy kolczystej podlegają podziałom i warstwa ta razem z warstwą podstawną
stanowią tzw. naskórek żywy, który zawiera około 70-80% wody. W warstwie tej znajdują się komórki Langerhansa - odpowiedzialne za mechanizmy odpornościowe.

Kolejną warstwę - ziarnistą tworzą komórki wrzecionowatego kształtu, o spłaszczonych jądrach. Proces przekształcania się jąder rozpoczyna proces rogowacenia czyli wspomnianej keratynizacji komórek, która obejmuje obumieranie, spłaszczanie oraz wypełnianie się keratyną - mocnym, włóknistym, nierozpuszczalnym w wodzie, kwasach i zasadach białkiem, o wysokiej odporności na czynniki fizyczne i chemiczne.

Warstwa rogowa

Stanowi ostatnią warstwę naszego naskórka. Możemy w niej znaleźć trzy warstwy, których grubość wynosi ok 10 um:
1. Jasną- obecną jedynie w zagłębieniu dłoni i na piętach (warstwa ta w niektórych książkach wymieniana jest jako warstwa oddzielna stąd też na początku napisałam o pięciu warstwach).
2. Zbitą- jest to właściwa warstwa rogowa
3. Rozłączną- najbardziej zewnętrzna, ulegająca złuszczeniu.

Skład tej warstwy całkowicie różni się od składu warstw opisanych wcześniej. Przejście komórek z warstwy ziarnistej do warstwy rogowej wiąże się z utratą ok 80 % suchej masy. W warstwie tej możemy wyróżnić dwa składniki budulcowe:
1. Korneocyty - martwe komórki bez jądra zbudowane prawie wyłącznie z keratyny. Zawierają mieszaninę substancji higroskopijnych (NMF), zapewniających wiązanie wody. Są połązcone ze sobą za pomocą korneosomów (przekształcone desmosomy).
2. Warstwy lipidów znajdujących się miedzy komórkami. Skład spoiwa międzykomórkowego jest następujący: 45 % ceramidy, 25% cholesterol, 15% kwasy tłuszczowe, pozostałość stanowią triglicerydy, estry cholesterolu, sfingozyna a ich zawartość wynosi po ok 2%.